Heb je een collega die met rouw te maken krijgt? Of  zit je daar zelf midden in? Rouw heeft een diepe impact op iemand. Geef iemand de ruimte om te rouwen. Enkele tips:

• Sommige mensen willen graag hun verhaal vertellen, anderen niet. Respecteer die keuze. Neem de tijd en luister als mensen wel willen praten.
• Rouwen kost energie. Vaak slapen mensen in de rouw slecht. Door vermoeidheid kunnen mensen prikkelbaar worden. Let er op deze signalen. Soms ligt een burn-out op de loer.
• Heb erg in de vijf fasen van rouw (E. Kübbler Ross): ontkenning, boosheid, onderhandelen/het gevecht aangaan , depressie, acceptatie. Bij elke fase ervaart men andere emoties.
• Rouwverlof bestaat nog niet. Maar geef rouwenden wat extra ruimte om tot rust te komen. Zorg dat ze niet direct in stressvolle situaties op het werk terechtkomen. Stuur een medewerker zo nodig een paar dagen naar huis.
• Naast het verwerken van  verdriet kan er ook iets in het familie-systeem veranderen. Bij het verlies van beide ouders bijvoorbeeld, is heel duidelijk voelbaar dat de laag boven je weg is. Hoe oud iemand dan ook is, veel mensen ervaren dan dat zij  ‘wees’ zijn. En dat ze zijn opgeschoven in het familie systeem. 
• Soms komen oude patronen vanuit de jeugd extra hard naar boven bij rouw. Dit kan verwarrend zijn en naast verdriet ook boosheid of angst veroorzaken. 

Ook bij rouw geldt: hoe harder je in iets wordt geraakt, hoe groter de uitnodiging dat er iets bij jou gezien wil worden. Als je goed onderzoekt wat pittige gebeurtenissen of aanvaringen met jou doen,  dan ontdek je het beste over je zelf. 

 Lees in mijn blog hieronder wat rouw voor mij precies inhield en wat het mij te zeggen had. 

Van een rollercoaster naar de stilte in mijzelf

Ruim een maand geleden overleed mijn vader aan Corona. De laatste maanden van zijn leven waren een rollercoaster. In toenemende mate zagen we dat mijn vader steeds slechter werd. Zowel fysiek als mentaal. We begrepen niet wat er aan de hand was en toen dit wel duidelijk werd (een bijna niet meer werkende schildklier), raakte hij besmet. In de laatste weken leefde ik tussen hoop en vrees. de stress gierde regelmatig door mijn lichaam. De weken daarna buffelde ik door op adrenaline.

Na het overlijden van mijn vader probeerde ik het leven weer op te pakken.  Maar al snel kwam ik erachter dat de stress nog steeds in mijn systeem zat en dat ik nauwelijks de tijd had gekregen om te beseffen wat er allemaal was gebeurd. Bij het minste of geringste schoot ik uit mijn slof, ik sliep slecht en had meerdere malen per dag een drukkend gevoel op mijn borst.

De draaikolk aan emoties maakte mij onrustig en het lukte mij steeds minder om mij te concentreren.  Noodgedwongen kwam ik tot stilstand. Ik had tijd nodig om te rouwen en om te verwerken wat er was gebeurd.

Ik begon te luisteren naar mijn lichaam. En ontdekte zo wat rouw voor mij inhield. En wat het mij te zeggen had.

Rouwen is meer dan alleen iemand verliezen

Ik merkte dat rouwen om het verlies van mijn vader meer was dan alleen iemand missen. Het is ook afscheid nemen van een kindertijd, een familiegeschiedenis, een huis vol herinneringen.  Het voelen dat je niet meer onderdeel bent van een systeem dat vertrouwd is voor je.

Rouwen liet mij ook kraakhelder zien in welke delen ik nog niet geheeld was.  In die zin is rouw ook een spiegel die laat zien waar je tegenaan loopt in het leven, of waar je behoeftes liggen. Rouwen zorgt ervoor dat het voelt alsof je hele systeem open staat. Je bent kwetsbaarder dan ooit waardoor juist je ´zwakke´ plek ineens wordt uitvergroot.

Tijd om naar binnen te keren

Door stil te staan bij je zwakke plek en naar binnen te keren kun je antwoorden vinden die te maken hebben met die zwakke plek. En inzicht krijgen in de stappen die nodig zijn in jouw groeiproces.

In mijn geval zag ik hoe mijn plaats in het systeem van ons gezin was. Wat ik was gaan dragen. Wat ik was gaan geven om de harmonie te bewaren. Hoe ik mij had aangepast waardoor ik delen van mijzelf was kwijt geraakt. Dat mijn energiestroom afgestemd stond op geven en dat ik daarom moeite had met ontvangen.

Ook in de laatste fase van het leven mijn vader stond ik zo afgestemd op geven dat ik mij intens schuldig kon voelen als ik tijd voor mezelf nodig had en een enkele keer een bezoekje oversloeg. Mijn  oude beperkende overtuiging “het is nooit goed genoeg” hing als een juk over mijn schouders. Ik was streng voor mijzelf terwijl ik juist zachtheid en mildheid nodig had.

Door te luisteren naar het nare gevoel liet het oude patroon mij los

Die zachtheid kon ik mijzelf pas geven op het moment dat ik mijn aandacht richtte op het nare gevoel dat het juk mij gaf. Hoe beter ik luisterde, hoe zachter de storm van zelfverwijten werd. Ik begon te herkennen dat er een boodschap op mij lag te wachten. En die boodschap was dat ik mijzelf op vele fronten niet serieus genoeg nam. Ik herkende onvoldoende mijn toegevoegde waarde waardoor ik keuzes had gemaakt die mij niet gelukkig maakte. Niet zozeer tijdens het overlijden van mijn vader, maar wel de afgelopen jaren.

En toen ik dat begon te beseffen, voelde ik het juk verdwijnen. Het oude patroon van willen geven en moeilijk kunnen ontvangen, liet mij los. Geen zelfverwijten meer, maar andere keuzes maken. En zo werd mijn rouw een andere soort van rouw. Het verdriet om het gemis blijft, maar mijn innerlijke strengheid heeft plaats gemaakt voor mildheid. Ik voel me stevig ondanks het verdriet.

Verschillende soorten rouw

Niet alleen het verliezen van iemand zorgt voor rouw. Het verliezen van een baan, het verbreken van een relatie, het verhuizen naar een andere plaats en tal van andere zaken, waarbij je afscheid moet nemen, kunnen gevoelens van rouw veroorzaken.

Hetzelfde geldt voor ons leven tijdens de Corona-epidemie. Onze vertrouwde manier van leven staat op zijn kop. Mensen verliezen hun baan, bedrijven gaan failliet, de toekomst is onzeker. En hoe graag we ook van buitenaf willen horen dat het allemaal goed komt, we worden het sterkst als we van binnenuit onder ogen willen komen wat we nu het allermoeilijkste vinden.

Dus, word je op dit moment geraakt in iets? Zoek de antwoorden dan niet buiten jezelf, maar vind ze in jezelf. Neem de tijd om te ontdekken wat het is dat je nodig hebt. Probeer te luisteren naar wat er achter jouw nare gevoel schuilt.  Neem jezelf serieus en neem de tijd om te helen. Als je intern dingen oplost, kom je vele malen sterker uit de strijd.